เจาะลึกให้มากขึ้น โรคและการติดเชื้อคืออะไรกันแน่?
การติดเชื้อ vs. โรค
- ลองนึกถึงการติดเชื้อเหมือนเป็นขั้นตอนแรกบนเส้นทางสู่การเกิดโรค การติดเชื้อยังไม่กลายเป็นโรคและมักจะไม่ทำให้เกิดอาการใดๆ
- นี่เป็นเหตุผลว่าทำไมผู้เชี่ยวชาญหลายคนจึงแนะนำให้ใช้คำว่า STI (การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์) แทน STD (โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์) เนื่องจากคำว่า “STD” อาจทำให้เข้าใจผิดได้
- คำว่า “โรค” หมายถึงการที่บุคคลมีปัญหาสุขภาพที่แสดงอาการและสัญญาณที่ชัดเจน แต่นั่นไม่ใช่กรณีเสมอไป เนื่องจากการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ที่พบบ่อยที่สุด เช่น หนองในและหนองในเทียม มักจะไม่มีอาการใดๆ
- ความแตกต่างที่สำคัญอีกอย่างระหว่างSTDและSTI คือวิธีที่ทั้งสองแสดงออก เนื่องจาก STD เป็นระยะหลังของการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (STI) จึงอาจมีอาการเกิดขึ้นได้ แต่ในกรณีของ STI ผู้ติดเชื้อจำนวนมากมักจะไม่มีสัญญาณของการติดเชื้อ
- ไม่ใช่ว่าทุกโรคจะเริ่มจากการติดเชื้อ แต่สำหรับโรคที่ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ มักเกิดจากการติดเชื้อเสมอ
- การติดเชื้อเกิดขึ้นเมื่อเชื้อโรค เช่น ไวรัส แบคทีเรีย หรือปรสิตเข้าสู่ร่างกายและเริ่มแพร่ขยาย วิธีการเข้าสู่ร่างกายของเชื้อโรคขึ้นอยู่กับประเภทของเชื้อนั้น ๆ บางชนิดเข้าสู่ร่างกายผ่านการสัมผัสผิวหนังกับคนที่มีการติดเชื้อ
- ในขณะที่บางชนิดติดต่อผ่านการแลกเปลี่ยนสารคัดหลั่งในร่างกาย เช่น น้ำอสุจิ สารหลั่งในช่องคลอด หรือเลือด
- การติดเชื้อจะพัฒนาไปสู่โรคเมื่อเชื้อโรคเหล่านี้ทำลายเซลล์และทำให้เกิดสัญญาณและอาการต่าง ๆ
แต่ไม่ใช่ทุกการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (STI) จะพัฒนาเป็นโรค (STD)
- โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์บางชนิดไม่เคยพัฒนาเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น HPV
- โดยปกติแล้ว HPV จะหายเองได้โดยไม่ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพใดๆ ในกรณีเหล่านี้ HPV ถือเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
- หากการติดเชื้อไม่หายเอง อาจทำให้เกิดหูดบริเวณอวัยวะเพศหรือมะเร็งบางชนิดได้ ซึ่งจะทำให้กลายเป็นโรค
อาการทั่วไปของ STD และ STI
ไม่มีโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STIs) หรือโรคติดต่อทางเพศ (STDs) สองโรคที่เหมือนกัน แต่บางโรคมีอาการที่คล้ายกันมาก อาการทั่วไปที่ควรระวังมีดังนี้:
- มีน้ำออกผิดปกติจากช่องคลอดหรืออวัยวะเพศ
- ปวดขณะปัสสาวะ
- มีแผลพุพองที่อวัยวะเพศซึ่งทำให้เจ็บปวด
- มีเนื้อเจริญผิดปกติรอบอวัยวะเพศ
- มีอาการชา หรือต้องการเกาในบริเวณอวัยวะเพศ
- ในผู้ชาย มีอาการปวดที่อัณฑะ
- ในผู้หญิง มีอาการปวดในอุ้งเชิงกรานหรือช่องท้อง
- ในผู้หญิง มีประจำเดือนที่ไม่ปกติหรือมีเลือดออกหลังจากมีเพศสัมพันธ์
การติดเชื้อสองชนิดที่มีอาการที่ค่อนข้างแปลกประหลาดกว่าคือ ซิฟิลิส และ เอชไอวี อาการหลักของซิฟิลิสสามารถรวมถึงแผลไม่มีอาการเจ็บที่อวัยวะเพศหนึ่งแผลหรือมากกว่า ผื่น และอาการคล้ายไข้หวัด อาการหลักของเอชไอวีสามารถรวมถึงอาการคล้ายไข้หวัดและผื่นแดงทั่วร่างกาย
เหา pubic และโรคเรื้อน (scabies) แม้จะไม่ใช่ STIs หรือ STDs ตามความหมายที่เคร่งครัด แต่ก็แพร่กระจายผ่านการสัมผัสทางเพศและสามารถทำให้เกิดอาการคันที่อวัยวะเพศ มีผื่น มีจุดเลือดที่อวัยวะเพศ และจุดดำในชุดชั้นใน
สิ่งสำคัญอีกอย่างที่ต้องเข้าใจคือไม่ใช่ทุกโรคติดต่อทางเพศและโรคติดต่อทางเพศจะมีอาการในระยะแรก – ในความเป็นจริงมีผู้หญิงมากถึง 70% ที่ไม่แสดงอาการเมื่อถูกติดเชื้อคลามิเดีย (chlamydia) ด้วยเหตุนี้คุณควรไปตรวจหลังจากมีเพศสัมพันธ์โดยไม่มีการป้องกัน แม้ว่าคุณจะไม่มีอาการก็ตาม
เมื่อใดควรไปตรวจ
- เคยมีเพศสัมพันธ์โดยไม่มีการป้องกัน เช่น การใช้ถุงยางอนามัย
- เคยมีเพศสัมพันธ์หรือวางแผนที่จะมีเพศสัมพันธ์กับคู่ใหม่
- มีคู่ทางเพศหลายคน
- กังวลว่าคุณอาจถูกสัมผัสกับโรคติดต่อทางเพศ
- ตั้งครรภ์
- ใช้หรือแบ่งอุปกรณ์การฉีดยายาเสพติด
ผลตรวจมีกี่แบบ
ผลตรวจมี 2 แบบ
ผลลัพธ์เป็นลบ
| หากคุณได้รับผลลัพธ์เป็นลบ ให้ตรวจสุขภาพเกี่ยวกับโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STI) อย่างสม่ำเสมอ |
| ถามผู้ให้บริการด้านสุขภาพของคุณเกี่ยวกับกำหนดการตรวจที่ดีที่สุดสำหรับคุณตามปัจจัยเสี่ยงส่วนบุคคลของคุณ นอกจากนี้คุณยังสามารถพูดคุยกับพวกเขาเกี่ยวกับวิธีที่ดีที่สุดในการลดความเสี่ยงต่อโรคติดต่อทางเพศ เช่น การใช้วิธีการป้องกันหรือการใช้ PrEP |
ผลลัพธ์เป็นบวก
| หากคุณได้รับผลลัพธ์เป็นบวก ผู้ให้บริการด้านสุขภาพของคุณจะสั่งจ่ายการรักษาหรือแผนการจัดการตามการวินิจฉัย |
| คุณยังจะต้องแจ้งคู่ของคุณเพื่อให้พวกเขาสามารถตรวจสอบและรักษาหากจำเป็น หากคุณไม่แน่ใจว่าจะบอกพวกเขาอย่างไร เรามีคำแนะนำนี้ช่วยคุณได้ |
| โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่พบบ่อยที่สุดเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย โดยทั่วไปแล้วการใช้ยาปฏิชีวนะจะสามารถรักษาได้ |
| ยาปฏิชีวนะไม่ได้ผลต่อการติดเชื้อที่เกิดจากไวรัส การติดเชื้อไวรัสบางอย่างอาจหายได้เอง แต่ส่วนใหญ่จะเป็นสภาวะระยะยาว ยาต้านไวรัสสามารถช่วยจัดการอาการและลดความเสี่ยงในการแพร่เชื้อได้ |
| สำหรับโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์เช่น เหา ซึ่งเกิดจากสาเหตุที่ไม่ใช่แบคทีเรียหรือไวรัส ยาทาและยารับประทานมักจะช่วยได้ |
|
อาจแนะนำให้มีการตรวจซ้ำเพื่อให้แน่ใจว่าการรักษาได้ผล |
คุณจะปกป้องตัวเองจาก STD และ STI ได้อย่างไร?
การงดเซ็กส์ (abstinence) หรือการไม่ทำกิจกรรมทางเพศเท่านั้นที่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศได้อย่างสมบูรณ์ หากคุณมีเพศสัมพันธ์ ควรทำตามขั้นตอนต่อไปนี้:
- ใช้ถุงยางอนามัยชนิดลาเท็กซ์ทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์ในรูปแบบใดก็ตาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณมีคู่ทางเพศหลายคน
- มีเพศสัมพันธ์กับคนเดียว (monogamy) หรือจำกัดจำนวนคู่ทางเพศ การมีคู่ใหม่แต่ละคนจะเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อ STI
- เลือกคู่ทางเพศอย่างรอบคอบ อย่ามีเพศสัมพันธ์หากคุณสงสัยว่าคู่ของคุณมี STI
- ตรวจสุขภาพเกี่ยวกับ STI อย่างสม่ำเสมอ การทำเช่นนี้ช่วยป้องกันการแพร่กระจายของการติดเชื้อไปยังผู้อื่น และควรขอให้คู่ทางเพศใหม่ทุกคนไปตรวจสอบก่อนมีเพศสัมพันธ์เป็นครั้งแรก
- หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์หรือใช้ยาเสพติดก่อนมีเพศสัมพันธ์ คนที่เมาหรืออยู่ในอาการมึนเมาอาจมีพฤติกรรมทางเพศที่เสี่ยง ซึ่งอาจนำไปสู่การติดเชื้อ STD
- เรียนรู้เกี่ยวกับอาการและสัญญาณของ STI หากคุณสังเกตเห็นอาการ ควรได้รับการรักษาอย่างรวดเร็ว
- เรียนรู้เกี่ยวกับ STI ให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ ยิ่งคุณรู้มากเท่าไหร่ คุณก็จะสามารถปกป้องตัวเองและคู่ของคุณได้ดียิ่งขึ้น
หากฉันมี STD และ STI จะป้องกันการแพร่กระจายให้กับผู้อื่นได้อย่างไร?
ดำเนินการตามขั้นตอนเพื่อปกป้องตัวเองและผู้อื่น
- อย่ามีเพศสัมพันธ์จนกว่าคุณจะพบผู้ให้บริการด้านสุขภาพและได้รับการรักษา คุณสามารถกลับไปมีเพศสัมพันธ์ได้เมื่อผู้ให้บริการด้านสุขภาพของคุณบอกว่าเป็นเรื่องที่โอเค
- ปฏิบัติตามคำแนะนำของผู้ให้บริการด้านสุขภาพสำหรับการรักษา
- กลับไปยังผู้ให้บริการด้านสุขภาพเพื่อรับการตรวจซ้ำ
- ให้แน่ใจว่าคู่ทางเพศของคุณก็ได้รับการรักษาเช่นกัน
- ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะกับคู่ใหม่
สรุป การไม่ตรวจหาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (STI) หมายความว่าคุณจะไม่ทราบถึงการมีอยู่ของการติดเชื้อ ดังนั้น นี่จึงเพิ่มความเสี่ยงในการแพร่เชื้อไปยังผู้อื่นด้วย นี่อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้มีองค์กรด้านสุขภาพมากขึ้นที่เริ่มใช้คำว่า STI แทน STD ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา