ลดเสี่ยงโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ด้วยยา Doxy-PEP ทางเลือกใหม่ล่าสุด

• Facebook
• X
• Line

Doxy-PEP เป็นอีกหนึ่งทางเลือก สำหรับการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ที่กำลังได้รับความสนใจอย่างมาก ในวงการแพทย์ ถึงแม้ว่า การใช้ถุงยางอนามัยจะเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันโรค แต่ก็ยังมีหลายคนที่ไม่เลือกจะสวมถุงยางได้ทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ ด้วยเหตุนี้ นักวิทยาศาสตร์ และแพทย์ จึงได้ค้นคว้าวิธีการป้องกันรูปแบบใหม่ๆ คือ ด็อกซี-เป็ป หรือการใช้ยาปฏิชีวนะ Doxycycline แม้ว่าการใช้ยานี้จะยังอยู่ในขั้นตอนของการศึกษา และทดสอบ แต่ก็ถือว่าเป็นแนวทางที่น่าจับตามอง และอาจกลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการลดการแพร่กระจายของโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ในอนาคต

สารบัญ

1. Doxy-PEP คืออะไร?

2. Doxy-PEP ป้องกันโรคอะไรได้บ้าง?

3. ใครบ้างที่สามารถใช้ Doxy-PEP ได้?

4. วิธีใช้ Doxy-PEP ที่ถูกต้อง

• ข้อแนะนำเพิ่มเติม

5. ผลข้างเคียงจาก Doxy-PEP: อันตราย หรือไม่?

6. Doxy-PEP ซื้อที่ไหน ราคาเท่าไหร่?

7. Doxy-PEP และ PEP: ความแตกต่างที่สำคัญ

8. ประโยชน์ และข้อควรพิจารณาในการใช้ Doxy-PEP

• ประโยชน์ของ Doxy-PEP
• ข้อควรพิจารณาในการใช้ Doxy-PEP

9. การใช้ Doxy-PEP อย่างรับผิดชอบ

10. บทสรุป

Doxy-PEP (ด็อกซี-เป็ป) เป็นคำย่อของ Doxycycline Post-Exposure Prophylaxis ซึ่งหมายถึง การใช้ยาปฏิชีวนะ “ด็อกซีไซคลิน” เพื่อป้องกันการติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ หลังจากที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ใช้ถุงยางอนามัย วิธีการนี้ สามารถใช้ได้ทั้งในกรณีของการมีเพศสัมพันธ์แบบสอดใส่ และการมีเพศสัมพันธ์ทางปาก หรือออรัลเซ็กส์ (Oral Sex) ปัจจุบัน ด็อกซี-เป็ป ได้รับการยอมรับ และนำมาใช้ในหลายประเทศทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และความพยายามในการลดอัตราการแพร่ระบาดของโรคเหล่านี้

Doxycycline คือ ยาปฏิชีวนะในกลุ่มเตตราไซคลิน (Tetracycline) รุ่นที่ 2 โดยมีคุณสมบัติรักษาอาการติดเชื้อแบคทีเรียต่างๆ เช่น การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ การติดเชื้อในลำไส้ใหญ่ การติดเชื้อที่บริเวณดวงตา การติดเชื้อที่ผิวหนัง ระบบทางเดินหายใจ รวมถึงโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น หนองในแท้ หนองในเทียม ซิฟิลิส เป็นต้น ซึ่งเป็นยาที่ต้องใช้ภายใต้คำสั่งของแพทย์เท่านั้น

จากการศึกษาวิจัยในหลายประเทศ ทั้งในฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา และเคนย่า ได้แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพ ที่น่าประทับใจของยาชนิดนี้ในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์หลายชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง:

• โรคซิฟิลิส (Syphilis) *อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับซิฟิลิส
• โรคหนองในแท้ (Gonorrhea) *อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับหนองในแท้
• โรคหนองในเทียม (Chlamydia) *อ่านข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับหนองในเทียม

ผลการวิจัยพบว่า ด็อกซีเป็ปสามารถลดอุบัติการณ์ของการติดเชื้อเหล่านี้ได้อย่างมีนัยสำคัญ การทดลองแบบสุ่มเกี่ยวกับประสิทธิภาพของยาพบว่า กลุ่มที่ได้รับ Doxy-PEP ขนาด 200 มิลลิกรัมภายใน 72 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ ช่วยลดการติดเชื้อซิฟิลิส และหนองในเทียมได้มากกว่า 70% และลดการติดเชื้อหนองในเทียมได้ประมาณ 50% ข้อมูลเหล่านี้แสดงให้เห็นว่าด็อกซีเป็ป เป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพสูง ในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่พบบ่อย ซึ่งสามารถช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้

การจะใช้ยาปฏิชีวนะด็อกซีไซคลิน ควรอยู่ในความควบคุมของแพทย์ และเป็นพูดคุยกันระหว่างผู้รับประทานยาที่เข้าข่ายของการเลือกใช้วิธีป้องกันนี้ ได้แก่

1. ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์ โดยไม่สวมถุงยางอนามัย
2. ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์ แต่ถุงยางอนามัยแตก หลุด รั่ว
3. ผู้ที่เคยมีประวัติการติดเชื้อซิฟิลิส หรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์จากเชื้อแบคทีเรียในช่วง 1 ปีที่ผ่านมา

แม้ว่าด็อกซีเป็ปจะมีประสิทธิภาพสูง แต่การใช้ยานี้ ยังคงมีข้อจำกัด และคำแนะนำเฉพาะ สำหรับกลุ่มคนบางกลุ่มเท่านั้น โดยกลุ่มที่แนะนำ ได้แก่:

• ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย (MSM)
• ผู้หญิงข้ามเพศ (Transgender Women)

เหตุผลที่แนะนำให้ใช้ในกลุ่มเหล่านี้เนื่องจาก มีการศึกษาวิจัยในต่างประเทศที่แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพที่สูงของ Doxy-PEP ในการลดการติดเชื้อหนองในเทียม ซิฟิลิส และหนองในแท้ในกลุ่มประชากรเหล่านี้ อย่างไรก็ตาม มีข้อควรระวังสำคัญที่ควรทราบ คือ

ไม่แนะนำให้ใช้ในเพศหญิง

• เนื่องจากการศึกษาในประเทศเคนยาพบว่า ไม่มีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ในเพศหญิง

แนะนำให้ใช้เฉพาะในผู้ที่มีความเสี่ยงสูง

• ที่จะติดเชื้อจากการมีเพศสัมพันธ์เท่านั้น เพื่อลดโอกาสการเกิดปัญหาเชื้อดื้อยา และอันตรายจากการใช้ยาโดยไม่จำเป็น

ข้อจำกัดเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า แม้ Doxy-PEP จะเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพ แต่ก็ไม่ใช่วิธีการป้องกันที่เหมาะสม สำหรับทุกคน การตัดสินใจใช้ยาประเภทนี้ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ และพิจารณาจากปัจจัยความเสี่ยงของแต่ละบุคคล

การใช้ด็อกซีเป็ปอย่างถูกต้อง เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง ในการเพิ่มประสิทธิภาพการป้องกัน และลดความเสี่ยงของผลข้างเคียง ต่อไปนี้คือคำแนะนำในการใช้ยา:

• ระยะเวลา: แนะนำให้ใช้ยาภายใน 24 ชั่วโมงแต่ไม่เกิน 72 ชั่วโมง หลังจากมีเพศสัมพันธ์แบบไม่ใช้ถุงยางอนามัย
• ขนาดยา: ใช้ยา Doxycycline ขนาด 100 มิลลิกรัม กินครั้งละ 2 เม็ด
• ความถี่: ไม่เกิน 3 ครั้ง หรือ 6 เม็ดต่อสัปดาห์ (*ไม่แนะนำให้รับประทาน Doxy-PEP ทุกวันต่อเนื่องในระยะยาว เพราะการใช้ยาปฏิชีวนะมากเกินไป อาจส่งผลให้เกิดการดื้อยา หรือผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ได้)

• ควรทานยานี้พร้อมอาหาร หรือหลังอาหารทันที และดื่มน้ำตามมากๆ
• ไม่ควรเอนนอนทันที ให้นั่งตัวตรงอย่างน้อย 30 นาทีหลังทานยา
• หลีกเลี่ยงการรับประทานยาร่วมกับนม ผลิตภัณฑ์จากนม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีแคลเซียม เหล็ก สังกะสี แมกนีเซียม ยาลดกรด หรือวิตามินอย่างน้อย 2-3 ชั่วโมงก่อน และหลังรับประทานยา เพราะจะทำให้การดูดซึมในกระเพาะอาหารลดลง

การปฏิบัติตามคำแนะนำเหล่านี้อย่างเคร่งครัดจะช่วยให้การใช้ด็อกซีเป็ป มีประสิทธิภาพสูงสุด และลดความเสี่ยงของการเกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ รวมทั้งวิธีการนี้เป็นเพียงทางเลือกเสริม รองจากวิธีป้องกันที่ดีที่สุดอย่างการใช้ถุงยางอนามัยเป็นวิธีหลักในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์

เช่นเดียวกับยาทุกชนิด ยา Doxycycline อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงในผู้ใช้บางราย ผลข้างเคียงที่อาจพบได้ เช่น

• ระคายเคืองหลอดอาหาร
• ปวดศีรษะ
• ปวดท้อง ท้องเสีย
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ผิวหนังไวต่อแสง
• ผิวหนังแสบร้อน แดง หลังจากตากแดด

แม้ว่าผลข้างเคียงเหล่านี้ อาจก่อให้เกิดความไม่สบายตัว แต่โดยทั่วไปแล้ว ไม่ถือว่าเป็นอันตรายร้ายแรง อย่างไรก็ตาม เพื่อความปลอดภัยสูงสุด ผู้ที่ต้องการใช้ยา Doxycycline ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ แพทย์จะสามารถให้คำแนะนำเกี่ยวกับวิธีการใช้ยาที่ถูกต้อง และปลอดภัย รวมถึงประเมินความเสี่ยง และประโยชน์ของการใช้ยาชนิดนี้สำหรับแต่ละบุคคล

นอกจากนี้ ผู้ใช้ควรระมัดระวังเป็นพิเศษเกี่ยวกับการสัมผัสแสงแดด เนื่องจากยานี้ อาจทำให้ผิวหนังไวต่อแสงมากขึ้น การใช้ครีมกันแดด สวมหมวก สวมเสื้อแขนยาว และหลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดโดยตรงเป็นเวลานาน อาจช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดปฏิกิริยาที่ผิวหนังได้

เนื่องจากยาประเภทนี้ ควรอยู่ในการดูแลของแพทย์ และผู้ใช้จำเป็นจะต้องได้รับการสุขภาพเสียก่อน จึงไม่สามารถซื้อยาได้จากร้านขายยาหรือร้านค้าออนไลน์ทั่วไปได้ หากต้องการใช้ยาชนิดนี้ ควรติดต่อไปยังสถานพยาบาล หรือคลินิกเฉพาะทางเกี่ยวกับเอชไอวี และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โดยจะมีราคายาที่แตกต่างกันออกไปตามแต่สถานบริการ และค่าบริการทางการแพทย์ ซึ่งคุณสามารถค้นหาสถานที่รับ Doxy-PEP ใกล้คุณได้ที่นี่ love2test.org

เมื่อพูดถึงการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ มักจะมีความสับสนระหว่างด็อกซีเป็ป และ PEP ซึ่งแม้จะมีชื่อคล้ายกัน แต่ทั้งสองวิธีมีความแตกต่างที่สำคัญ:

DOXY-PEP	PEP
ใช้ยา Doxycycline ซึ่งเป็นยาปฏิชีวนะ	ใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวี
ใช้ในรูปแบบยากิน เหมือนกันแต่ครั้งละ 2 เม็ด	ทานต่อเนื่อง 28 วัน วันละ 1 เม็ด
ใช้ป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์หลังมีความเสี่ยง	ใช้ป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีหลังมีความเสี่ยง
ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีได้	ไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ชนิดอื่นๆ ได้

ความแตกต่างที่สำคัญนี้แสดงให้เห็นว่า Doxy-PEP และ PEP มีบทบาทที่แตกต่างกันในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ในขณะที่ด็อกซีเป็ปมุ่งเน้นไปที่การป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรีย แต่ PEP กลับมุ่งเน้นไปที่การป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีโดยเฉพาะ ด้วยเหตุนี้ ผู้ใช้ต้องเข้าใจว่า การใช้ด็อกซีเป็ปเพียงอย่างเดียว ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีได้ ในทางกลับกัน การใช้ PEP ก็ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียที่ก่อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ ได้เช่นกัน

การใช้ด็อกซีเป็ป มีทั้งประโยชน์ และข้อควรพิจารณาที่สำคัญ ซึ่งผู้ที่สนใจใช้วิธีการนี้ควรทำความเข้าใจอย่างถ่องแท้

1. ใช้งานง่าย – การใช้ยาในรูปแบบกินทำให้สะดวก และง่ายต่อการใช้งาน
2. ลดความกังวล – สามารถช่วยลดความกังวลเกี่ยวกับการติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์หลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย
3. ใช้ร่วมกับ PrEP ได้ – หากต้องการป้องกันไวรัสเอชไอวีด้วย การทานเพร็พจะเป็นการเสริมการป้องกัน คุณสามารถเลือกใช้ยาทั้งคู่ได้อย่างปลอดภัย
4. ประสิทธิภาพสูง – จากการศึกษาพบว่า Doxy-PEP มีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียที่ก่อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์หลายชนิด
5. ทางเลือกเพิ่มเติม – เป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงสูง

1. ผลข้างเคียง – แม้ว่าผลข้างเคียงส่วนใหญ่จะไม่รุนแรง แต่ผู้ใช้ควรตระหนักถึงความเป็นไปได้ที่จะเกิดผลข้างเคียง
2. การดื้อยา – การใช้ยาปฏิชีวนะบ่อยครั้งอาจนำไปสู่การดื้อยาของเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญในระยะยาว
3. ความเหมาะสมเฉพาะกลุ่ม – ไม่เหมาะสมสำหรับทุกคน และควรใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์เท่านั้น
4. ไม่ป้องกันเอชไอวี – Doxy-PEP ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีได้ ผู้ใช้ยังคงต้องระมัดระวัง และใช้วิธีการป้องกันอื่นๆ ร่วมด้วย
5. ไม่ทดแทนการใช้ถุงยางอนามัย – Doxy-PEP ไม่ควรถูกใช้เป็นวิธีการทดแทนการใช้ถุงยางอนามัย ซึ่งยังคงเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และการตั้งครรภ์

การใช้ด็อกซีเป็ปอย่างรับผิดชอบ เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการรักษาประสิทธิภาพของวิธีการนี้ และลดผลกระทบเชิงลบที่อาจเกิดขึ้น ต่อไปนี้คือแนวทางในการใช้ยาที่แนะนำให้ปฎิบัติตาม:

• ปรึกษาแพทย์: ก่อนเริ่มใช้ด็อกซีเป็ป ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อประเมินความเหมาะสม และความเสี่ยง
• ใช้ตามคำแนะนำ: ปฏิบัติตามคำแนะนำในการใช้ยาอย่างเคร่งครัด ทั้งในเรื่องของขนาดยา เวลา และความถี่ในการใช้
• ไม่ใช้เกินความจำเป็น: ใช้เฉพาะในกรณีที่มีความเสี่ยงสูงเท่านั้น ไม่ควรใช้เป็นประจำหรือใช้ทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์
• ตรวจสุขภาพเป็นประจำ: ควรเข้ารับการตรวจสุขภาพทางเพศ ตรวจคัดกรองไวรัสเอชไอวี และตรวจหาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์เป็นประจำ
• ใช้ร่วมกับวิธีป้องกันอื่น: ใช้ยาร่วมกับวิธีการป้องกันอื่นๆ เช่น การใช้ถุงยางอนามัย เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกัน
• ตระหนักถึงข้อจำกัด: เข้าใจว่าไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์บางชนิดได้
• รายงานผลข้างเคียง: หากพบผลข้างเคียงที่ผิดปกติหรือรุนแรง ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที
• รับวัคซีนป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ: เช่น วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี (HBV) วัคซีนเอชพีวี (HPV) และวัคซีนป้องกันโรคฝีดาษวานร (Mpox)
• ไม่ควรแบ่งยาให้ใคร: คุณไม่ควรแชร์ยาชนิดนี้ให้คู่นอนหรือใครก็ตาม หากอีกฝ่ายต้องการป้องกันควรแนะนำให้ไปพบแพทย์ด้วยตัวเองจะดีที่สุด

โดยสรุปแล้ว Doxy-PEP แม้จะยังไม่เข้าสู่บัญชียาหลักตามสิทธิประกันของรัฐ แต่ก็เป็นนวัตกรรมที่น่าสนใจ ในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะสำหรับกลุ่มเสี่ยงสูง อย่างไรก็ตาม การใช้ยาประเภทนี้อย่างมีประสิทธิภาพ และปลอดภัยจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทั้งผู้ใช้ และแพทย์ การใช้ยาอย่างมีความรับผิดชอบ ภายใต้การดูแลของแพทย์ และใช้เฉพาะในกรณีที่มีความเสี่ยงสูงเท่านั้น เพราะด็อกซีเป็ปไม่ควรถูกใช้เป็นวิธีการป้องกันเพียงอย่างเดียว

แต่ควรใช้ร่วมกับวิธีการป้องกันอื่นๆ เช่น ถุงยางอนามัย หรือเพร็พด้วย การให้ความรู้ การส่งเสริมพฤติกรรมทางเพศที่ปลอดภัย และการเข้าถึงบริการสุขภาพที่มีคุณภาพจะช่วยเสริมสร้างความก้าวหน้าในการควบคุม และป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ซึ่งจะส่งผลดีต่อสุขภาพของประชาชน และระบบสาธารณสุขโดยรวม อย่างไรก็ตาม เราต้องไม่ลืมว่าการป้องกันที่ดีที่สุดยังคงเป็นการมีพฤติกรรมทางเพศที่ปลอดภัย และการตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ

อ้างอิงข้อมูลจาก:

DoxyPEP for STI Prevention

• publichealth.lacounty.gov/dhsp/DPHSexualHealthClinics/HealthEducationLibrary/DoxyPEP/DoxyPEP_Factsheet-EN_FINAL_05.05.2023.pdf

ด็อกซีเพ็พเพื่อป้องกันโรคติดต่อทางเพศ

• ihri.org/through-udoms-lens-ep76

คำแนะนำการใช้ยาด็อกซีไซคลิน เพื่อป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์หลังการสัมผัส ฉบับที่ 1 เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2567 กรมควบคุมโรค

• ddc.moph.go.th/uploads/publish/1580420240617095817.pdf