ไวรัสเอชพีวี ย่อมาจาก ฮิวแมนแพพิลโลม่า Human Papillomavirus (HPV) เป็นไวรัสชนิดหนึ่งที่เป็นสาเหตุสำคัญของการติดเชื้อที่ผิวหนังและเยื่อบุเมือก และสามารถทำให้เกิดโรคในระบบสืบพันธุ์และทางเดินปัสสาวะในทั้งผู้ชายและผู้หญิง ไวรัสนี้สามารถแพร่ระได้ผ่านการสัมผัสโดยตรงกับไวรัสหรือผ่านการติดต่อทางเพศ นอกจากนี้ ผู้ที่มีอาการของ HPV อาจไม่แสดงอาการใดๆ ซึ่งหมายความว่าพวกเขาสามารถแพร่เชื้อไปยังผู้อื่นโดยไม่รู้ตัว บทความนี้จะกล่าวถึงการ ทำความเข้าใจ HPV อาการและความเสี่ยง ที่อาจจะเกิดขึ้นได้
อาการของ HPV
ผู้ที่ติดเชื้อ HPV ส่วนใหญ่จะไม่มีอาการใดๆ เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายสามารถขจัดไวรัสได้ก่อนที่จะเกิดหูด อย่างไรก็ตาม ผู้ที่มีหูดอาจมีหูดในประเภทต่างๆ ขึ้นอยู่กับชนิดของไวรัส ดังนี้
หูดธรรมดา
หูดธรรมดาคือก้อนเล็กๆ ที่ยกขึ้นซึ่งเกิดจาก HPV บนผิวหนัง มักพบที่มือ, นิ้ว, ใบหน้า และหนังศีรษะ พวกมันมีพื้นผิวหยาบ อาจเจ็บปวด และแพร่กระจายได้จากการสัมผัสโดยตรง แม้ว่าจะไม่ร้ายแรง แต่สามารถแพร่เชื้อไปยังส่วนอื่นของร่างกายหรือคนอื่นได้
หูดแบน
หูดแบน หรือที่เรียกว่าหูดในเด็ก เป็นหูดเล็กๆ เรียบๆ และมีสีน้ำตาลแดงหรือสีเนื้อ มักปรากฏที่ใบหน้า คอ มือ ข้อมือ และเข่า หูดเหล่านี้เกิดจากไวรัส HPV และมักพบในเด็กและวัยรุ่น แตกต่างจากหูดธรรมดา หูดแบนจะไม่ค่อยเจ็บหรือคัน และจะไม่ยกขึ้นจากผิวหนัง บางครั้งหูดเหล่านี้อาจหายไปเอง แต่ในบางกรณีอาจต้องการการรักษาหากทำให้รำคาญหรือไม่พึงประสงค์ในด้านความสวยงาม
หูดที่ฝ่าเท้า
หูดที่ฝ่าเท้าเป็นการเจริญเติบโตของผิวหนังที่ไม่ใช่มะเร็ง ซึ่งปรากฏที่ฝ่าเท้า มันเกิดจากไวรัสฮิวแมนแพพิลโลม่า (HPV) และสามารถติดเชื้อได้จากการสัมผัสโดยตรงกับไวรัส หูดที่ฝ่าเท้าอาจทำให้เกิดความเจ็บปวดและความไม่สบายขณะเดินหรือยืน มักปรากฏเป็นพื้นที่ผิวหนังขรุขระหรือหนาขึ้น โดยมีจุดดำเล็กๆ อยู่ตรงกลาง ตัวเลือกการรักษาหูดที่ฝ่าเท้าประกอบด้วยยาที่ซื้อได้ตามเคาน์เตอร์ การรักษาด้วยความเย็น (Cryotherapy) และการรักษาด้วยเลเซอร์
หูดอวัยวะเพศ
หูดอวัยวะเพศคือการเจริญเติบโตที่เกิดจากไวรัส HPV ซึ่งเป็นโรคติดต่อทางเพศ (STI) มันสามารถเกิดขึ้นที่บริเวณอวัยวะเพศหรือปาก/คอหลังจากมีเพศสัมพันธ์ทางปากกับผู้ติดเชื้อ ขนาด รูปร่าง และสีอาจแตกต่างกันไป และสามารถไม่เจ็บปวดหรือทำให้เกิดความไม่สบายได้ หูดอวัยวะเพศ สามารถป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีนและการปฏิบัติตัวในทางเพศอย่างปลอดภัย การติดเชื้อ HPV ที่บริเวณอวัยวะเพศสามารถเชื่อมโยงกับมะเร็งปากมดลูก ดังนั้น การตรวจคัดกรองเป็นประจำจึงสำคัญสำหรับการตรวจพบและรักษาโรคแต่เนิ่นๆ
ปัจจัยเสี่ยงที่สามารถนำไปสู่การติดเชื้อ HPV
- การสูบบุหรี่
- การมีคู่ทางเพศหลายคน
- การมีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุยังน้อย
- การตั้งครรภ์เมื่ออายุน้อย
- การมีบุตรหลายคน
การวินิจฉัยการติดเชื้อ HPV
หากผู้ป่วยมีแผลหรือรอยโรคที่มองเห็นได้บนผิวหนัง แพทย์สามารถวินิจฉัยได้ทันทีจากการตรวจบริเวณผิวหนังที่ผิดปกติ อย่างไรก็ตาม ในกรณีที่ไม่มีแผลที่มองเห็นได้หรือไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่า แพทย์อาจใช้วิธีการวินิจฉัยอื่นๆ เช่น:
การตรวจ Pap สำหรับ HPV
การตรวจ Pap สำหรับ HPV เป็นการทดสอบการคัดกรองที่ใช้ในการตรวจหาการมีอยู่ของไวรัสฮิวแมนแพพิลโลม่า (HPV) ที่ปากมดลูก ซึ่งสามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็งปากมดลูก การทดสอบนี้เกี่ยวข้องกับการเก็บตัวอย่างเซลล์เล็กๆ จากปากมดลูกในระหว่างการตรวจภายใน ซึ่งจะนำไปตรวจสอบภายใต้กล้องจุลทรรศน์เพื่อหาความผิดปกติของเซลล์หรือการมีอยู่ของ HPV การตรวจนี้มักจะทำเป็นส่วนหนึ่งของการตรวจสุขภาพทางนรีเวชประจำปีสำหรับผู้หญิงที่มีอายุ 21 ปีขึ้นไป และสามารถช่วยตรวจพบมะเร็งปากมดลูกหรือการเปลี่ยนแปลงที่เป็นมะเร็งในระยะเริ่มต้น ซึ่งสามารถรักษาได้เมื่อพบในระยะเริ่มต้น
การทดสอบ DNA ของ HPV
การทดสอบ DNA ของ HPV ใช้ตรวจหาการมีอยู่ของไวรัสฮิวแมนแพพิลโลม่า (HPV) ที่ปากมดลูกของผู้หญิง ซึ่งสามารถตรวจพบชนิดของ HPV ที่พบบ่อยที่สุดที่ก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูก แตกต่างจากการตรวจ Pap smear ที่ใช้ตรวจหาความผิดปกติของเซลล์ที่ปากมดลูก การทดสอบ DNA ของ HPV สามารถตรวจพบการติดเชื้อ HPV ในระยะเริ่มต้นได้ ผู้หญิงที่มีอายุ 30 ปีขึ้นไปหรือมีผลการตรวจ Pap smear ที่ผิดปกติควรได้รับการทดสอบนี้ การทดสอบนี้ยังสามารถช่วยระบุผู้ที่มีความเสี่ยงสูงต่อมะเร็งปากมดลูกและต้องการการทดสอบหรือการรักษาต่อไป
การส่องกล้องปากมดลูก (Colposcopy)
การส่องกล้องปากมดลูกเป็นกระบวนการทางการแพทย์ที่ใช้เครื่องมือเฉพาะที่เรียกว่า “คอลโพสโคป” ในการตรวจสอบปากมดลูก ช่องคลอด และบริเวณอวัยวะเพศภายนอก กระบวนการนี้มักแนะนำสำหรับผู้หญิงที่มีผลการตรวจ Pap smear ผิดปกติ รวมทั้งผู้ที่ได้รับการทดสอบ HPV เป็นบวก
ในระหว่างกระบวนการส่องกล้องปากมดลูก ผู้ให้บริการด้านสุขภาพจะใช้คอลโพสโคปเพื่อขยายและส่องสว่างเนื้อเยื่อของปากมดลูก ช่องคลอด และอวัยวะเพศภายนอก พวกเขาจะมองหาบริเวณที่ผิดปกติ เช่น พื้นที่ที่มีการเจริญเติบโตของเซลล์ที่ผิดปกติหรือรอยโรคที่อาจเกิดจากการติดเชื้อ HPV หากพบพื้นที่ที่ผิดปกติ ผู้ให้บริการอาจทำการเก็บตัวอย่างเนื้อเยื่อ (ชีวภาพ) เพื่อทดสอบเพิ่มเติม
กระบวนการส่องกล้องปากมดลูกใช้เวลาประมาณ 15-30 นาที และสามารถทำได้ในคลินิกหรือสำนักงานของผู้ให้บริการด้านสุขภาพ โดยทั่วไปแล้วเป็นกระบวนการที่ปลอดภัยและผู้หญิงส่วนใหญ่สามารถทนต่อได้ แม้ว่าบางคนอาจรู้สึกไม่สบายตัวหรือปวดท้องเล็กน้อยในระหว่างกระบวนการ หลังจากการส่องกล้องปากมดลูก ผู้หญิงส่วนใหญ่สามารถกลับไปทำกิจกรรมตามปกติได้ แต่ควรหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์และการใช้สำลีในช่วงไม่กี่วันแรก
การทดสอบสารละลายกรดอะซิติก (Acetic Acid Solution Test)
การทดสอบสารละลายกรดอะซิติก หรือที่เรียกกันว่า “การทดสอบน้ำส้มสายชู” เป็นกระบวนการทางการแพทย์ที่ใช้ตรวจหาความผิดปกติของเซลล์ที่ปากมดลูกซึ่งเกิดจากการติดเชื้อ HPV ในระหว่างการทดสอบ ผู้ให้บริการด้านสุขภาพจะทาสารละลายกรดอะซิติก (สารละลายที่เป็นน้ำส้มสายชูเจือจาง) ที่ปากมดลูก ซึ่งจะทำให้เซลล์ที่ผิดปกติเปลี่ยนเป็นสีขาวและมองเห็นได้ การทดสอบนี้มักทำร่วมกับการส่องกล้องปากมดลูก ซึ่งจะใช้เครื่องมือขยายเพื่อพิจารณาปากมดลูกอย่างใกล้ชิด
การทดสอบสารละลายกรดอะซิติกเป็นกระบวนการที่รวดเร็วและง่ายดาย ซึ่งสามารถทำได้ในสำนักงานของผู้ให้บริการด้านสุขภาพ มักแนะนำสำหรับผู้หญิงที่มีผลการตรวจ Pap ที่ผิดปกติ หรือมีปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ สำหรับมะเร็งปากมดลูก เช่น ประวัติการติดเชื้อ HPV การทดสอบนี้สามารถช่วยตรวจพบเซลล์ที่ผิดปกติในระยะแรก ก่อนที่มันจะกลายเป็นมะเร็ง และสามารถเป็นส่วนสำคัญในการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกประจำปีสำหรับผู้หญิง
การรักษาการติดเชื้อ HPV
ในปัจจุบัน ยังไม่มีการรักษาที่เฉพาะเจาะจงสำหรับการติดเชื้อ HPV เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจะขจัดไวรัสออกไปเองอย่างช้าๆ อย่างไรก็ตาม การรักษาความผิดปกติที่เกิดจากการติดเชื้อ เช่น มะเร็งหรือหูด อาจแตกต่างกันไปตามอาการ ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งอาจต้องการการผ่าตัดหรือการรักษาด้วยรังสี และการตรวจพบในระยะแรกและการรักษาอย่างทันท่วงทีสามารถช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของการรักษาได้ สำหรับผู้ป่วยที่มีหูด แพทย์มักแนะนำยาดังต่อไปนี้:
- กรดซาลิไซลิก (Salicylic acid) เป็นยาทาที่ใช้ในการรักษาหูดธรรมดา โดยทำงานโดยการลอกชั้นผิวหนังออกจากบริเวณที่ได้รับผลกระทบ อย่างไรก็ตาม อาจทำให้เกิดการระคายเคืองที่ผิวหนัง และไม่ควรใช้ที่ใบหน้า
- โพลโดฟิโลกซ์ (Podofilox) เป็นยาที่ทำลายเนื้อเยื่อของหูด และมักใช้กับหูดอวัยวะเพศ อาจทำให้เกิดอาการปวดและคันในบริเวณที่รักษา
- อิมิควีโมด (Imiquimod) กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้ขจัด HPV และอาจทำให้เกิดอาการแดงและบวมในบริเวณที่รักษา
- กรดไตรคลอโรอะซิติก (Trichloroacetic acid) ใช้บ่อยในการกำจัดหูดที่มือ, เท้า หรืออวัยวะเพศ และอาจทำให้เกิดการระคายเคืองที่ผิวหนัง
หากการใช้ยาไม่สามารถรักษาหูดได้ผล แพทย์อาจแนะนำการรักษาอื่นๆ เช่น การผ่าตัด, การรักษาด้วยเลเซอร์, การรักษาด้วยความเย็น (Cryotherapy) หรือการใช้ไฟฟ้าผ่านการรักษาด้วยการไฟฟ้าจี้ (Electrocautery) อย่างไรก็ตาม การรักษาหูดด้วยยา หรือวิธีอื่นๆ ไม่สามารถรับประกันการกำจัดไวรัส HPV ได้อย่างสมบูรณ์
วิธีป้องกันการติดเชื้อ HPV
วิธีที่มีประสิทธิภาพที่สุดในการป้องกันการติดเชื้อ HPV คือการรับวัคซีน HPV ซึ่งแนะนำให้ทั้งชายและหญิงได้รับวัคซีน และจะมีประสิทธิภาพสูงสุดเมื่อได้รับวัคซีนก่อนที่จะเริ่มมีเพศสัมพันธ์ วิธีการอื่นๆ ในการป้องกันการติดเชื้อ HPV ได้แก่
- การมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัย การใช้ถุงยางอนามัยในระหว่างการมีเพศสัมพันธ์สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ HPV ได้ แม้ว่าจะไม่สามารถป้องกันได้ 100%
- จำกัดคู่ทางเพศ ยิ่งมีคู่ทางเพศมากเท่าไร ความเสี่ยงในการติดเชื้อ HPV ก็ยิ่งสูงขึ้น
- หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์กับคู่ที่มีหูดอวัยวะเพศหรืออาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อ HPV
- รับการตรวจ Pap เป็นประจำ การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกเป็นประจำสามารถช่วยตรวจพบเซลล์ที่ผิดปกติที่เกิดจากการติดเชื้อ HPV ในระยะเริ่มต้น ซึ่งสามารถช่วยป้องกันการเกิดมะเร็งปากมดลูก
- ไม่สูบบุหรี่ การสูบบุหรี่จะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ซึ่งทำให้การต่อสู้กับการติดเชื้อ HPV เป็นเรื่องยากขึ้น
สิ่งสำคัญที่ควรทราบคืออาการของ HPV นั้นพบได้บ่อย และผู้ที่มีเพศสัมพันธ์ส่วนใหญ่จะติดเชื้อไวรัสนี้ในบางจุดในชีวิตของพวกเขา อย่างไรก็ตาม การมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัยและการรับวัคซีนสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับ HPV ได้อย่างมาก การ ทำความเข้าใจ HPV จึงเป็นสิ่งสำคัญ