หัวหน้าศูนย์จีโนมฯ รามาธิบดี ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคฝีดาษวานร โดยเฉพาะสายพันธุ์ Clade 1 และ Clade 2 รวมถึงการกลายพันธุ์เป็น Clade 1b ซึ่งมีการแพร่กระจายที่รวดเร็ว และสามารถพบการติดเชื้อในเด็กได้ สายพันธุ์นี้มีอัตราการเสียชีวิตที่สูง จึงมีคำแนะนำสำหรับหญิงตั้งครรภ์ให้หลีกเลี่ยงการเดินทางไปยังประเทศที่มีความเสี่ยง เนื่องจากมีข้อมูลว่าเชื้อสามารถถ่ายทอดจากแม่สู่ลูกได้ นอกจากนี้ Clade 1b ยังเป็นสายพันธุ์ที่แพร่กระจายได้ง่าย โดยการ อยู่บ้านเดียวกัน 4 ชั่วโมง ก็สามารถติดเชื้อได้ แม้ว่าจะไม่ใช่การแพร่เชื้อทางอากาศ ปัจจุบันมีวัคซีนที่สามารถป้องกันความรุนแรงของโรคได้ 68-80% แต่ก็มีค่าใช้จ่ายในการรับวัคซีน
โรคฝีดาษวานรกำลังแพร่ระบาดในกลุ่มประเทศแอฟริกา โดยเฉพาะในสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก ซึ่งพบสายพันธุ์เคลด 1 บี (Clade 1b) ที่มีการแพร่เชื้อได้ง่าย และพบการติดเชื้อในเด็ก สายพันธุ์นี้มีอัตราการเสียชีวิตสูงกว่าสายพันธุ์เคลด 2บี ที่พบในประเทศไทย สถานการณ์การระบาดนี้ทำให้องค์การอนามัยโลกประกาศให้โรคฝีดาษวานร (MPox) ในบางพื้นที่ของทวีปแอฟริกามีสถานะเป็น “ภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขระหว่างประเทศ” นอกจากนี้ ล่าสุดยังพบผู้ป่วยสายพันธุ์เคลด 1 บีในประเทศสวีเดนอีกด้วย ส่งผลให้กรมควบคุมโรคของไทยได้ยกระดับการเฝ้าระวังตามที่ได้มีการรายงานข่าวไปก่อนหน้านี้
สายพันธุ์ฝีดาษวานร สายตระกูล Clade 1 และ Clade 2
ศ.เกียรติคุณ ดร.วสันต์ จันทราทิตย์ หัวหน้าศูนย์จีโนมทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับสายพันธุ์ของโรคฝีดาษวานร (Mpox หรือ Monkeypox) ในงานสัมมนาวิชาการด้านจีโนมิกส์ และการแพทย์แม่นยำ เมื่อวันที่ 19 สิงหาคม
โรคฝีดาษวานรมีสายตระกูลหลัก 2 กลุ่ม คือ Clade 1 และ Clade 2 โดย Clade 1 ดั้งเดิมมีอัตราการเสียชีวิตสูงถึง 10% อย่างไรก็ตาม สายพันธุ์ที่กำลังระบาดในปัจจุบันไม่ใช่ Clade 1 ดั้งเดิม แต่เป็นสายพันธุ์ที่กลายพันธุ์มาเป็น Clade 1b มีลักษณะสำคัญคือ
- อัตราการเสียชีวิตลดลงเหลือ 1% ซึ่งถือว่าน่ายินดี
- มีการติดต่อที่ง่ายกว่าสายพันธุ์ที่ระบาดในปี 2565 (Clade 2b)
สำหรับประเทศไทย สายพันธุ์ที่พบในปัจจุบันคือ Clade 2b ซึ่งไม่รุนแรงเท่ากับ Clade 1b
เสี่ยงติดเชื้อฝีดาษวานรเมื่อ อยู่บ้านเดียวกัน 4 ชั่วโมง
ศ.เกียรติคุณ ดร.วสันต์ จันทราทิตย์ ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการแพร่กระจายของโรคฝีดาษวานรสายพันธุ์ใหม่ ดังนี้
- อัตราการเสียชีวิตในเด็กสูงถึง 70% ซึ่งแสดงให้เห็นว่าการติดเชื้อสายพันธุ์นี้ง่ายขึ้น
- การแพร่เชื้อสามารถเกิดขึ้นได้ในบ้านเดียวกัน โดยเฉพาะในเด็กเล็ก ผ่านสารคัดหลั่ง การไอจาม
- มีข้อมูลจากแอฟริกาว่าการอยู่ในบ้านเดียวกันเพียง 4 ชั่วโมงก็มีความเสี่ยงติดเชื้อได้
- การติดเชื้อไม่จำเป็นต้องเกี่ยวข้องกับเพศสัมพันธ์ แต่สามารถเกิดจากการสัมผัสสารคัดหลั่ง หรือการใช้มือที่สัมผัสเชื้อขยี้ตา
- ยืนยันว่าไม่ใช่การติดเชื้อทางอากาศ (airborne)
ศาสตราจารย์ยังอธิบายว่าการกลายพันธุ์ของฝีดาษวานรไม่เหมือนกับโควิด-19 และยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัดของการแพร่ระบาดที่รวดเร็วขึ้น อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยมีระบบเฝ้าระวังที่เข้มแข็งโดยกรมควบคุมโรค
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
สำหรับการป้องกัน แนะนำให้ประชาชนที่เดินทางไปประเทศเสี่ยง เช่น แอฟริกา หรือดีอาร์คองโก ให้สังเกตอาการตนเองเป็นเวลา 22 วันหลังกลับมา หากมีอาการคล้ายไข้หวัด หรือมีผื่นขึ้นตามตัว ให้รีบพบแพทย์ทันที
ขอบคุณข้อมูล : hfocus