ฝีดาษลิง (Monkeypox) พบในมนุษย์ครั้งแรกเมื่อปี 2513 ที่ประเทศคองโก ทวีปแอฟริกา ซึ่งพื้นที่ส่วนใหญ่ที่ระบาดคือทางแถบแอฟริกาตะวันตกและแอฟริกากลาง ฝีดาษลิงเป็นโรคที่หลายคนให้ความสนใจและวิตกกังวลเป็นอย่างมากในปัจ จึงมีหลายคำถาม คำตอบที่สงสัย การมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องจึงเป็นเรื่องสำคัญ บทความนี้จึงรวบรวม ถาม-ตอบ เกี่ยวกับฝีดาษลิง เพื่อเราจะได้เตรียมรับมือแบบไม่ตื่นตระหนก
ถาม : ฝีดาษลิงคืออะไร ?
ตอบ : ฝีดาษลิง (Monkeypox) คือ โรคที่เกิดจากเชื้อไวรัสออร์โธพอกซ์ (Orthopoxvirus) เป็นเชื้อไวรัสในกลุ่มเดียวกับเชื้อไวรัสในโรคฝีดาษคน เชื้อไวรัสชนิดนี้ พบได้ในสัตว์หลายชนิดโดยเฉพาะสัตว์ตระกูลลิงและสัตว์ฟันแทะ เช่น กระรอก หนูป่า ฯลฯ ฝีดาษลิง ไม่ใช่โรคใหม่แต่เคยระบาดมาแล้วมากกว่า 20 ปี
ถาม : ฝีดาษลิงติดต่อได้อย่างไร ?
ตอบ : ฝีดาษลิง จะเข้าสู่ร่างกายผ่านทางรอยแตกบนผิวหนัง ระบบทางเดินหายใจ หรือผ่านทางตา จมูก หรือปาก โดยคนสามารถติดเชื้อโรคนี้จากการสัมผัสโดยตรงกับเลือด สารคัดหลั่ง หรือตุ่มหนองของสัตว์ติดเชื้อ หรือจากการถูกสัตว์ติดเชื้อกัด หรือจากการกินเนื้อสัตว์มีเชื้อที่ปรุงสุกไม่เพียงพอ
ถาม : อาการฝีดาษลิงเป็นอย่างไร ?
ตอบ : ฝีดาษลิงจะมีระยะฟักตัวประมาณ 7 – 14 วัน หรืออาจจะนานถึง 21 วัน ผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการดังนี้
- มีไข้สูง
- ปวดหัว
- ปวดเมื่อยตัว
- อ่อนเพลีย
- ต่อมน้ำเหลืองบวมโต
หลังจากนั้นอาการต่าง ๆ จะค่อยหายเป็นสะเก็ดแห้งของผิวหนัง ผู้ป่วยสามารถหายจากโรคได้เองภายใน 2 – 4 สัปดาห์
ถาม : ป้องกันฝีดาษลิงได้อย่างไร ?
ตอบ : การป้องกันโรคฝีดาษลิงทำได้โดยการดูแลสุขอนามัยของตนเองดังนี้
- หลีกเลี่ยงการกินเนื้อสัตว์สุกๆ ดิบๆ
- มีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัยโดยใช้ ถุงยางอนามัย ทุกครั้ง
- หมั่นล้างมือเป็นประจำ ด้วยสบู่ น้ำสะอาด และแอลกอฮอล์
- ละเว้นการสัมผัสและใกล้ชิดกับสัตว์ป่า หรือสัตว์ที่มีอาการป่วยหรือตาย
- พยายามอย่าใกล้ชิดและใช้สิ่งของร่วมกับผู้อื่น โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงเป็นฝีดาษลิง
- หากมีการเดินทางไปต่างประเทศ ต้องทำการคัดกรองและเฝ้าระวังอาการจนครบ 21 วัน
- ทำความสะอาดบ้านและสิ่งของในบ้านเป็นประจำ โดยเฉพาะบนพื้นผิวที่มีการสัมผัสบ่อย ๆ
ถาม : ฝีดาษลิง รักษาได้หรือไม่ ?
ตอบ : การรักษาฝีดาษลิง ในขณะนี้ใช้การรักษาประคับประคองตามอาการ ยังไม่มียามาตรฐานที่ใช้รักษาอย่างจำเพาะเจาะจง อย่างไรก็ตามมีการพิจารณานำยาต้านไวรัสที่ใช้รักษาโรคฝีดาษมาใช้รักษาโรคฝีดาษลิงในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงหรือมีอาการหนัก ซึ่งอาจต้องรอการศึกษาและพัฒนาการรักษาที่เหมาะสมต่อไปในอนาคต
ถาม : ปลูกฝีมาแล้ว ป้องกันฝีดาษลิงได้ จริงหรือไม่?
ตอบ : ผู้ที่ได้รับการปลูกฝีเพื่อป้องกันฝีดาษคน หรือไข้ทรพิษในอดีต มีภูมิคุ้มกันที่ช่วยป้องกันฝีดาษลิงได้ ถึง 85%
ถาม : ฝีดาษลิงเป็นแล้วหายได้เองไหม ?
ตอบ : ฝีดาษลิงเมื่อเป็นแล้วสามารถหายจากโรคเองได้ ไม่ร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิต โดยใช้ระยะเวลาประมาณ 2 – 4 สัปดาห์จึงหายจากโรค และมียาต้านไวรัสในกลุ่มของฝีดาษคนและฝีดาษลิงที่สามารถรักษาโรคได้
เป็นอย่าไรกันบ้างครับกับคำ ถาม-ตอบ เกี่ยวกับฝีดาษลิง หวังว่าคงจะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อย ให้แก่คุณ
